PROVERBI & MODI DI
DIRE
|
|
|
Ià a testa cchiù dura
di na cantuniera
|
Iabbu e maravigghia
|
iacqua davanti e ventu
darrieri
|
Iaggia aperta
ucieddu mortu
|
Ia' gghi vuogghiu
vinirî mîremmî
|
Iaddina senza lunaru
(Gallina senza ovaio ovvero senza fissa dimora)
|
Iai millî cannî
dî raggiünî
|
Iai a facci i stagnu
(variante:
iai a facci i cartaggirunisi)
|
Iai u darrieri quantu
na tafaria!
|
Iai na panza ca pari nu
merru |
|
Iaiu na fammi canina canina ca visti nu
sceccu..... e mi parsi jaddina!
|
Iaju na fammi ca nun ci viru di l'uocchi
|
Iaiü na muddacchia...
(variante: Iaiu na llanna...)
|
Iaiu 'ntiriticchiü
ca ci va nasü, culü e sticchiü
(il vaso da notte)
|
Iallù iemmè
(a Vitu Puddu si chiedeva l'ora:
-Vito chi ura sunu? E lui rispondeva cosi
-Ia llu' ie' mme (l'una e mezza)
|
iaiu a ucca amara commu
tossucu
iaiu a ucca amara commu o vilenu
|
Ià 'mprazzü loncü e unu
curtü
loncü pî pîgghiarî, curtü nno darî
|
Iangilu
baddangilu, pigghia Lu sceccu e puncilu, puncilu nto
piddicu ca ti nasci na macchia i ficu.
|
Ianü 'nne natü
e c'iaccattimü a vaccaredda
|
Ià settî spiritî comm'e
iattî
|
Ià trî pierî nna fossa
|
Ia' u carbünî bagnatü.
|
Iavi na panza quantu na
utti, quannu camina fa ririri a tutti
|
I campanî s'ana
ssentîrî tuttî (düî).
|
I capiddi vi cangiu,
(lo diceva un venditore ambulante, che barattava i
capelli con oggetti casalinghi)
|
I caruti
ansignunu a caminari
|
I chiacchîrî su
cchiacchîrî
a butiara vuol'î picciulî
|
I cincü (5) itî da manü:
1) itu itieddü
2) scocca d'anieddü (itu d'anieddü)
3) loncü vîddanü
4) llîcca piattî
5) šcaccia puruocchi
|
I corni su comm'e renti
fanu mali quannu spuntunu,
ma appuoi servunu ppi manciari
|
I cosi si ricunu na
vota sula
|
I cunti (di 'na
vincita) si fanu nne scali
|
Idda ca
è picca... e a iatta sa llicca !
|
Iddü u sa ünni si cürca
u liebbrü
|
I disgrazi nun mmienuno
mai suli
(paruno anfilati ca ugghia)
|
Iè cchiù lalia
da fammî'i innarü
(variante da quartiere a quartiere:
laria, laglia)
|
I
figghi de jatti acchiappunu surci!!! |
|
I muri vecchi
fanu a panza.
|
(i mesi dell'anno)
Innarü
frîvarü
marzü
aprilî
maiü
giugnü
giugniettü
aüstü
settemmîrî
ottovîrî
novemmîrî
dicemmîrî
|
Ie' tünna e nunn'e'
monte
è verde e non è prato
è rosso e non è fuoco
è nero e non è carbüne
nunn'è funtana ma duna acqua
(il cocomero)
|
I guai (i vai) da
pignata
i sa a cucchiara ca'rrimina
|
I mali cumpagnuni
portunu l'ommu a riuni
|
Ioca cu l'ossi
'i ziccanninni
(Gioco inutile e senza valore. Ziccanninni sono i semi
di carrubba.)
|
Iocu di mani
iocu di viddani
|
iornu e notti s'assicutunu
|
I paroli nun fanu
purtusi
|
I ricchî su sarbünü
e i povîrî u iettunü
(il muco del naso) (i ricchi usavano il fazzoletto,
i poveri usavano le mani e
lo gettavano per terra)
|
i sazzi nun crirunu e
diuni
|
I sordi fanu sordi
'o riccu ricchizzi
'o povuru puvirtà
|
I sordi fanu vieniri a
vista all'uorbi
(variante:
i lignati fanu vieniri..."
|
I sordi ianu l'ali
si n'avuoluno commu nenti
|
I sordi si ni vanu
commu l'acqua.
|
I vai da pignata i canusci sulu a
cucchiara ca rimina
|
Io mi curcu ni stu
lietto
Cu gesuzzo mio diletto
Unu la testa e due li pieri
Ni lu menzu c'è signori Dio,...
|
Iù a chissu
primma u canuscìa
e oggi iè commu primma
(Detto che ripeteva spesso Vito Taratozzo, sarto)
|
Iu' azzappava
îddü vînnî
ie nî mîsümü n'cuštionî
e ci resi 'ncorp'i zappa
(Alla domanda del giudice:
-Ma allora l'hai ammazzato tu?
lui continua a ripetere la frase:
Iu' zzappava
Iddu vinni ... ecc. ecc.)
(variante:
iu' cia'nnaiu
îddu vînnî
e nî mesumu n'cuštionî)
|
Iucari cu du par'i
carti
|
Iù mi manciu u pipi
e a ttia t'abbrusca u culu
|
Iurnata rrutta rumpila
tutta
|
|